Τετάρτη 4 Δεκεμβρίου 2013

Η γένεση κι εξέλιξη του μπαλέτου

των Αφροδίτης Παπαθανασίου (Γ2) και Φρειδερίκης Μουστάκα (Γ2)

Αρχικά το μπαλέτο ξεκίνησε από την Ιταλία, από όπου προέρχεται και η ονομασία του ballare (ballet) που σημαίνει χορεύω  τον 15ο αιώνα, κι έπειτα τον 17ο αιώνα κορυφώθηκε στη Γαλλία στην εποχή του Louis XIV. Γι’ αυτό άλλωστε και οι περισσότερες λέξεις του προέρχονται από τη Γαλλία. Την ερμηνεία των ρόλων την είχαν άνδρες χορευτές και μεταμφιέζονταν σε γυναίκες, όταν χρειαζόταν.

Μετά το 1708 την ερμηνεία των ρόλων την έπαιρναν και άνδρες και γυναίκες. Από τότε έχει διαμορφωθεί ως ένα απαιτητικό τεχνικά και δύσκολο είδους χορού, γιατί θέλει αυτοσυγκέντρωση και σωστή στάση του σώματος. Οι στολές των χορευτριών ήταν υπερφορτωμένες και διακοσμημένες, με μακριές φούστες και ψηλοτάκουνα παπούτσια για να επιτρέπουν μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων, σε αντίθεση με τους άντρες που ήταν υποχρεωμένοι να φοράνε κολάν. Έπειτα τα τακούνια αντικαταστάθηκαν από παπούτσια χωρίς τακούνι για περισσότερη ευκολία.

Η Μπαλαρίνα του Degas στο Musee d'Orsay
Στη συνέχεια τον 18ο αιώνα εμφανίστηκαν οι βασικές αρχές του ballet daction από τον Jean Georges Noverre. Μετά ακολούθησε η «Ρομαντική Περίοδος» όπου ρυθμιζόταν κυρίως από γυναίκες και έτσι οι παραστάσεις αντικαταστάθηκαν με ιστορίες αγάπης ή παραμύθια για πρώτη φορά. Τότε, κάθε πρίμα μπαλαρίνα καλούνταν να εκτελέσει δύσκολες τεχνικές στις πουέντ (en pointes). Επίσης οι μακριές φούστες αντικαταστάθηκαν με tutu (κοντό φόρεμα από λευκό τούλι που αφήνει εκτεθειμένους τους μηρούς) για μεγαλύτερη ευκολία των κινήσεων.

Μετά το 1850 υπήρξε μία μικρή πτώση του μπαλέτου, αλλά κορυφώθηκε στη Ρωσία με παραγωγή θεατρικών παραστάσεων όπως «Η λίμνη των κύκνων» ή ακόμα και «Ο καρυοθραύστης» με μεγάλη επιτυχία. Σύντομα το μπαλέτο εξαπλώθηκε και σε άλλες χώρες με περαιτέρω αλλαγές.

Συνοδεύεται πάντα από κλασική μουσική ενώ πολλοί συνθέτες έχουν γράψει μουσικά κομμάτια ειδικά γι’ αυτό, όπως ο Mozart, ένας από τους πιο διάσημους συνθέτες κλασικής μουσικής. Θα λέγαμε ότι στις μέρες μας χρειάζεται πολυετή εξάσκηση για να φτάσει στην τελειότητα -πράγμα το αδύνατο. Τα βήματα και οι κινήσεις του καθορίζονται από επαγγελματίες χορογράφους μετά από πολλές επαναλήψεις για τη σωστή ροή της χορογραφίας.
Πηγή: Wikipedia

Το κρυφό σχολειό: Μύθος ή πραγματικότητα;

του Γιάννη Ξεκούκη (Γ2)

Με τον όρο «κρυφό σχολειό», εννοούμε την κρυφή και απαγορευμένη διδασκαλία κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας,  σε ορισμένες περιοχές της Ελλάδος, στις οποίες οι Τούρκοι είχαν απαγορεύσει την εκπαίδευση.

Το κρυφό σχολειό. Ν. Γύζης (Πηγή: WIkipedia)
 
    Υπάρχει μια μερίδα ανθρώπων που πιστεύουν ότι το κρυφό σχολειό υπήρξε και δεν ήταν απλά  ένας θρύλος ή ένας μύθος.  Έχουν πολλά επιχειρήματα πάνω στα οποία στηρίζουν την γνώμη τους.  Στηρίζονται πάνω σε βασικές μαρτυρίες ανθρώπων οι οποίοι ζούσαν κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας ή σε απόψεις σημερινών φιλολόγων. Σύμφωνα με αυτές, οι Τούρκοι κατέτρεχαν και τις εκκλησίες και τα σχολεία των ορθοδόξων, καθώς μέσα από αυτά δυνάμωνε το πάθος των Ελλήνων για την ελευθερία.  Επίσης, ανέφεραν ότι τα κρυφά σχολειά υπήρχαν σε αρκετές περιοχές της Ελλάδας, όπως η Κρήτη και η Πελοπόννησος, στις οποίες υποστηρίζουν ότι είχαν ιδρυθεί περίπου 25 κρυφά σχολειά.
    Για κάποιους, όμως, το κρυφό σχολειό δεν υπήρξε ποτέ. Σίγουρα και αυτοί έχουν τα δικά τους επιχειρήματα.  Σύμφωνα με αυτά, δεν έχουμε καμία πληροφορία ή απόδειξη από ανθρώπους εκείνης της εποχής για την ύπαρξή τους.  Ισχυρίζονται ότι οι Τούρκοι δεν απαγόρευσαν ποτέ την εκπαίδευση και δεν έκλεισαν κανένα σχολείο, ούτε εμπόδισαν την δημιουργία νέων σχολείων.  Κατά την γνώμη τους, οι αιτίες για την γέννηση του μύθου του κρυφού σχολειού είναι δύο: α) για να καταδειχθεί η βαρβαρότητα των Τούρκων κατακτητών και β) για να αναδειχθεί ο ρόλος της εκκλησίας στην πνευματική αναγέννηση του έθνους.

    Σχετικά με το τραγούδι με τίτλο «φεγγαράκι μου λαμπρό», οι υποστηρικτές του κρυφού σχολειού μας λένε ότι είναι ένα τραγούδι το οποίο γράφτηκε  εκείνη την εποχή και σχετίζεται άμεσα με την ύπαρξή του.  Αντιθέτως, οι άνθρωποι που θεωρούν ότι το κρυφό σχολειό ήταν ένας μύθος, υποστηρίζουν ότι αυτό το τραγούδι σύμφωνα με την γραπτή παράδοσή του, δεν συσχετίστηκε από κανέναν από τους συλλογείς, με το θέμα του κρυφού σχολειού.

   Εγώ πιστεύω ότι το κρυφό σχολειό  λειτουργούσε στην πραγματικότητα και ότι δεν είναι απλά ένας μύθος, γιατί έχουμε στα χέρια μας πολλά στοιχεία που αποδεικνύουν την ύπαρξή του. Η λογική μου μου υπαγορεύει ότι κανένας κατακτητής δεν επιθυμεί την πνευματική αναγέννηση της κατακτημένης χώρας, καθώς μέσα από αυτή σίγουρα θα υπάρχει αντίδραση απέναντι στην σκλαβιά την οποία υφίσταται αυτή η χώρα και ενδυνάμωση του πάθους για απελευθέρωση.

Πηγή: Κόκκινος, Γ. (1998). Διδακτικές προσεγγίσεις στο μάθημα της Ιστορίας. Μεταίχμιο: Αθήνα.

Η άλωση της Βαστίλης

του Μανόλη Σηφάκη (Γ3)

Η Βαστίλη  ήταν φρούριο με οκτώ πύργους που χτίσθηκε το 1370, κατά τη διάρκεια του  πολέμου. Σε κρατική φυλακή τη μετέτρεψε ο Ρισελιέ, και από τότε είχε διατηρήσει κάποιον αριστοκρατικό χαρακτήρα. Μπορούσε να έχει μόνο 42 φυλακισμένους, οι οποίοι έμεναν σε ξεχωριστά κελιά ο καθένας και ήταν κατά κανόνα μόνο ευγενείς. Η Βαστίλη ήταν από τον 17ο αιώνα φυλακή ποινικών κρατουμένων. Οποιοσδήποτε πήγαινε ενάντια στον βασιλιά φυλακιζόταν και επίσης  όταν τελείωσε  η άλωση, υπήρχαν ελάχιστοι  κρατούμενοι.
Οι ταραχές  ξεκίνησαν όταν έγινε γνωστό ότι ο βασιλιάς ενέκρινε  τη μετακίνηση ελβετικών και γαλλικών ομάδων στις Βερσαλλίες κι απέλυσε τον αγαπητό στο λαό Υπουργό Οικονομικών Ζακ Νεκέρ. Οι Παριζιάνοι εξοργισμένοι οπλίστηκαν και με γρήγορους ρυθμούς άρχισαν την επανάσταση κατά του βασιλιά. Περίπου επτά χιλιάδες πολίτες εξεγέρθηκαν  και πήραν ως σύμβολο για την επιτυχία τους το κεφάλι του αρχηγού της φυλακής. Ταυτόχρονα ο βασιλιάς  επανέφερε τον Νεκέρ στην εξουσία. Στις 17 Ιουλίου επισκέφτηκε το Παρίσι και έβαλε στο καπέλο του την μπλε-κόκκινη-άσπρη κονκάρδα που συμβολίζει το τρίπτυχο «Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφοσύνη». Τα τρία αυτά χρώματα έγιναν το εθνικό σύμβολο της Γαλλίας  αργότερα με αυτά τα χρώματα συμβολιζόταν η  γαλλική σημαία.
Τέλος ο Λουδοβίκος αρνήθηκε και πάλι να αποδεχθεί τις αποφάσεις της συνέλευσης και η νέα σύγκρουση ήταν αναπόφευκτη. Στις 5 Οκτωβρίου πλήθη λαού μαζεύτηκαν  στα βασιλικά ανάκτορα των Βερσαλλιών και τα κατέλαβαν.
Πηγή: wikipedia

Οι Δικτατορίες του 20ου αι. στην Ευρώπη

των Τάσου Ταμπάκου (Γ3) & Γιώργου Φουρνάρη (Γ3)

Δικτατορία είναι το πολίτευμα εκείνο όπου τα ηνία της χώρας αναλαμβάνει ένα άτομο ή μια ομάδα ανθρώπων με τη βία και ασκεί την εξουσία χωρίς να ενδιαφέρεται να τηρήσει τους νόμους ή το σύνταγμα. Οι πολίτες δεν έχουν βασικά δικαιώματα λόγου και ελευθερίας˙ όλα ελέγχονται από το απολυταρχικό καθεστώς.
Η Δικτατορία δεν είναι κάτι καινούργιο. Η αρχαία Ρώμη είναι το πρώτο κράτος όπου σε περιπτώσεις μεγάλης ανάγκης εξέλεγαν ένα πρόσωπο, κάποιον ισχυρό στρατηγό, ο όποιος συγκέντρωνε όλες τις εξουσίες και έπαιρνε τον τίτλο του δικτάτορα. Η θητεία του ήταν μόνο έξι μήνες και στη συνέχεια οι εξουσίες επέστρεφαν στους υπάτους, τη Σύγκλητο και το λαό. Υπήρξαν όμως και περιπτώσεις που κάποιοι έμειναν ισόβιοι δικτάτορες.

Η δικτατορία με τη σημερινή της σημασία εμφανίζεται στο τέλος του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου. Δε διαφέρει και πολύ από το πολίτευμα της αρχαίας Ρώμης, δηλαδή κάποιο πρόσωπο συγκεντρώνει όλες τις εξουσίες με νόμιμο ή παράνομο τρόπο και κυβερνάει το κράτος με απολυταρχικό τρόπο. Όλα ελέγχονται από τα όργανα του καθεστώτος. Οι εφημερίδες και όλα τα μέσα ενημέρωσης λογοκρίνονται, δεν υπάρχουν κόμματα και εκλογές, κάθε αντίσταση πνίγεται πολλές φορές στο αίμα για παραδειγματισμό. Οι λόγοι για τους οποίους επιβάλλεται μια δικτατορία είναι πολλοί˙ συνήθως σε εποχές πολιτικής αναταραχής κάποιο στρατιωτικό ή πολιτικό πρόσωπο κινούμενο από τις προσωπικές του φιλοδοξίες ή την απόλυτη πεποίθησή του ότι βοηθάει τη χώρα του παίρνει την εξουσία. Άλλοτε πάλι η δύσκολη οικονομική κατάσταση μιας χώρας την οδηγεί σε τέτοιες λύσεις.
Η Ευρώπη είναι και αυτή μια ήπειρος που στον 20ο αιώνα πολλά κράτη της υπέφεραν από δικτατορικά καθεστώτα. Παρακάτω αναφέρονται οι χώρες τις Ευρώπης όπου εγκαταστάθηκε δικτατορικό καθεστώς, η διάρκεια και ο δικτάτορας.

   ΧΩΡΑ            ΔIAPKEIA         ΔIKTATOPAΣ   

Ουγγαρία        1920 - 1944     Ναύαρχος Horthy      

Ουγγαρία        8/9.6.1923 - 1944       Αλεξάντερ Σάκων Βασιλιάς Mπόρις

Ιταλία  28.10.1922 - 1943       Mπενίτο Mουσολίνι   

Γερμανία         30.1.1933 - 1945         Aδόφλος Xίτλερ          

Αυστρία           1933 -1934      Eνγκελμπερτ Nτόλφους         

Iσπανία           23.9.1923 - 20.1.1930 Στρατηγός Πρίμο ντε Pιβέρα 

1936 - 1975     Στρατηγός Φράνκο     

Πορτογαλία     1926    Στρατηγός Gomes da Costa   

1932-1975       Antonio Salazar de Oliveir

Φιλανδία         1930   Aυταρχική διακυβέρνηση από το αντικομμουνιστικό αγροτικό κίνημα "Lappo".

1931    Svinhufvud       Eνεργοποίηση των μηχανισμών έκτακτης ανάγκης, κατάργηση των κοινοβουλευτικών θεσμών.

1932               Aποτυχημένο πραξικόπημα του "Lappo".

1933               Ηττα του "Lappo" στις εκλογές.

Tουρκία           29.10.1923 - 1938       Mουσταφά Kεμάλ      

Aλβανία           1925 -1940      Aχμέτ Zόγου

Πολωνία          12.5.1926 - 1939         Στρατάρχης Iωσήφ Πιλσούντσκι       

Pουμανία        9.6.1930 - 1941           Βασιλιάς Kάρολος B'   .

Γιουγκοσλαβία            1929 - 1931     Βασιλιάς Aλέξανδρος 

Λιθουανία       1929 - 1940     Antonas Smetona        .

Λεττονία          1934 - 1940     Karlis Ulmanis

Eσθονία           1934 - 1940     Konstantin Pats          

1925 - 1926 Θεόδωρος Δ. Πάγκαλoς

Eλλάδα            4.8.1936 - 1941           Στρατηγός Iωάννης Mεταξάς

         21.4.1967 -23.7.1974     Γεώργιος Παπαδοπουλος

Η τελευταία δικτατορία που επιβλήθηκε στην Ελλάδα, γνωστή και ως "επταετία " (διήρκεσε όπως αναφέρεται και παραπάνω από το 1967 μέχρι το 1974, δηλαδή επτά χρόνια) λέγεται και χούντα των συνταγματαρχών. Από τις πρώτες δικτατορίες ήταν αυτή του Μουσολίνι στην Ιταλία, στο μοντέλο του οποίου βασίστηκαν στην πορεία τα φασιστικά καθεστώτα σε Ευρώπη και Ασία. Ωστόσο, το φαινόμενο της δικτατορίας άνθισε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς στο Δυτικό κόσμο, η πλειοψηφία των χωρών βίωσε την εμπειρία ενός δικτατορικού καθεστώτος. Μάλιστα, στην Ισπανία, την Πορτογαλία τα καθεστώτα αυτά κατάφεραν να διατηρηθούν για πολλές δεκαετίες, καταπνίγοντας κάθε φωνή αντιπολίτευσης, διαμαρτυρίας και δημοκρατίας. Η δυτική Ευρώπη απαλλάχθηκε από τα τελευταία δικτατορικά καθεστώτα μόλις τη δεκαετία του 1970. Στην Ευρώπη σήμερα δεν έχουμε σε κανένα κράτος δικτατορικό καθεστώς. Η Τουρκία έχοντας διαλύσει τα περισσότερα παλαιά κόμματα έχει καταφέρει να περιορίσει το λεγόμενο βαθύ κράτος. Τα τελευταία χρόνια ειδικά μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης οι δικτατορίες η μία μετά την άλλη άρχισαν να γκρεμίζονται.
Εύκολα γεννιέται το ερώτημα γιατί δεν υπάρχουν δικτατορίες πλέον στην Ευρώπη. Έγιναν όλοι ξαφνικά δημοκράτες; Δεν υπάρχουν πια φιλόδοξοι και παρανοϊκοί άνθρωποι στην εποχή μας που να θέλουν να κυβερνήσουν ένα κράτος με τη δική τους λογική ή η πολιτική κατάσταση των χωρών της Ευρώπης είναι τόσο ομαλή που δεν υπάρχει λόγος για τέτοιου είδους λύσεις; Η απάντηση δεν είναι δύσκολη˙ έχουμε περάσει σε μια νέου είδους δικτατορία στις μέρες μας πιο νόμιμη χωρίς όπλα και με την ψήφο μάλιστα του κάθε λαού της Ευρώπης. Υπερχρεώνουν, λοιπόν, τα φτωχά κράτη και τους πολίτες τους τα πλούσια και δυνατά κράτη όπως συμβαίνει αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα δίνοντάς τους δάνεια, τα οποία δεν μπορούν να ξεπληρώσουν και έτσι τους έχουν για γενιές ολόκληρες δούλους και κάτω από τα δεσμά μιας στυγνής δικτατορίας. Οι πολίτες ενός κράτους υπερχρεωμένου, άνεργοι, χωρίς ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, χωρίς ικανούς πολιτικούς να τους καθοδηγούν είναι δέσμιοι των τραπεζών και των δανειστών. Δεν χρειάζεται ένας δικτάτορας πια να τους κρατάει υποταγμένους˙ από μόνοι τους είναι ανήμποροι να αντιδράσουν και να σηκώσουν κεφάλι.

Εμείς οι νέοι άνθρωποι πρέπει να βρούμε ένα τρόπο να αντιδράσουμε σε όλα αυτά, γιατί τα επόμενα χρόνια εμείς θα υποστούμε τις συνέπειες.

ideopigi.blogspot.com
Εφημερίδα Καθημερινή

Μαρία Κιουρί

της Κλεονίκης Χατζημελετιάδη (Γ3)

Μια γυναίκα που ξεχώρισε με την πάροδο των χρόνων είναι η Μαρία Κιουρί -χωρίς αμφιβολία μια γυναίκα θαύμα. Ήταν η πρώτη γυναίκα επιστήμονας που πήρε την πρωτοβουλία να ερευνήσει για την ραδιενέργεια, ένα παθιασμένο άτομο για την δουλειά του, μια αφοσιωμένη μητέρα και σύζυγος. Είναι ένα από τα λαμπρότερα μυαλά που γνώρισε ο κόσμος της επιστήμης.
 
Γεννήθηκε στη Βαρσοβία της Πολωνίας στις 7 Νοεμβρίου 1867 και ήταν το πέμπτο παιδί  οικογένειας δασκάλων. Η κλίση της στα μαθηματική και τη φυσική φάνηκε από πολύ μικρή ηλικία, ακολουθώντας τα γούστα του πατέρα της. Η Μαρία Κιουρί ήταν κορυφαία μαθήτρια στα γυμνασιακά της χρόνια, το όνειρο της ήταν να σπουδάσει στο Πανεπιστήμιο στην Βαρσοβία αλλά δεν την δέχονταν γιατί ήταν σχολή μόνο για αγόρια. Συνέχισε τις σπουδές της στο «κρυφό σχολειό» της πόλης και έκανε μαθήματα σε υπόγεια με πλήρη μυστικότητα.
Η αδερφή της και αυτή ονειρεύονταν να φύγουν, να πάνε στο εξωτερικό και να αποκτήσουν κανονική επιστημονική μόρφωση, αλλά δεν είχαν την οικονομική άνεση. Απτόητες οι δύο αδερφές  υποσχέθηκαν η μία στη άλλη ότι θα δουλέψουν για να συγκεντρώσουν χρήματα και να κάνουν το όνειρο τους πραγματικότητα. Η Μαρία άρχισε να δουλεύει ως οικοδιδάσκαλος μέχρι να ενηλικιωθεί η αδερφή της και να δουλέψει και η ίδια. Στον ελεύθερο της χρόνο διάβαζε και ενημερωνόταν στην φυσική, τη χημεία και τα μαθηματικά.
Το 1891 μετακόμισε στο Παρίσι στο σπίτι της αδερφής της για να κάνει μαθήματα στη σχολή Θετικών Επιστημών του πανεπιστημίου της Σορβόννης. Τα φοιτητικά της χρόνια ήταν πάρα πολύ δύσκολα, λόγω των οικονομικών δυσκολιών που αντιμετώπιζε. Η καθημερινή της ζωή περιελάμβανε πολλές ώρες διαβάσματος και λίγες ώρες ύπνου. Τελικά η Μαρία Κιουρί αποφοίτησε από το πανεπιστήμιο έχοντας στα χέρια της τρία πτυχία μαθηματικών, φυσικής και χημείας.
Έγινε γνωστή για την ανακάλυψη του ραδίου και τις μελέτες για τη ραδιενέργεια. Για την πρόοδο των ερευνών της, το πανεπιστήμιο  της παραχώρησε μια υπόγεια αποθήκη με στοιχειώδη εξοπλισμό. Παρ' όλες τις κακές συνθήκες που επικρατούσαν στο εργαστήριο, η Μαρία Κιουρί απέδειξε ότι η εκπομπή των ακτίνων, ήταν μια ιδιότητα των ατόμων του ουρανίου και ότι η ένταση της ακτινοβολίας που παραγόταν από το ουράνιο, ήταν ανάλογη της ποσότητας. Μετά από τις πρώτες ανακαλύψεις, η Μαρία Κιουρί πρότεινε την αλλαγή του ονόματος από «ακτίνες ουρανίου» σε «ραδιενέργεια». Η πιο σημαντική όμως παρατήρηση ήταν ότι μερικά ορυκτά ουρανίου παρουσίαζαν πολύ πιο ισχυρή ραδιενέργεια από το ουράνιο. Η συγκεκριμένη παρατήρηση συνάρπασε τον Πιέρ Κιουρί, που αποφάσισε να εγκαταλείψει τις έρευνές του στους κρυστάλλους για να βοηθήσει τη Μαρία στο δύσκολο έργο της.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι Κιουρί ανακάλυψαν ότι η ακτινοβολία του ραδίου κατέστρεφε τους καρκινικούς όγκους (Ραδιοθεραπεία). Η μέθοδος της ραδιοθεραπείας τελειοποιήθηκε το 1906 από τη Μαρία Κιουρί, όταν υπολόγισε τις σωστές δόσεις για θεραπεία με ράδιο. Το 1910 δημοσίευσε το θεμελιώδες έργο της «Μελέτη επί της ραδιενέργειας», ενώ τον επόμενο χρόνο κατάφερε να απομονώσει το μεταλλικό ράδιο. Μετά τον θάνατό της εκδόθηκε από το Ινστιτούτο Ραδίου στο Παρίσι, ένα έργο της με τίτλο: «Ραδιενέργεια, συγγραφέν υπό της Μαρίας Κιουρί, καθηγητρίας του Πανεπιστημίου της Σορβόννης, κατόχου βραβείων Νόμπελ Φυσικής και Χημείας».
 Έπασχε από λευχαιμία λόγω της εκπομπής της στα υψηλά επίπεδα της ραδιενέργειας και στις 4 Ιουλίου του 1933 απεβίωσε, αφήνοντας πίσω της πραγματικά μεγάλο έργο.
 
Πηγές: Wikipedia και περιοδικό Σύμβουλος Υγείας