του Κώστα Μονιού (Γ2)
Ο Ιωάννης Καποδίστριας ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδος γιατρός, διπλωμάτης και πολιτικός, ανήκε για πολύ καιρό στην υπηρεσία του τσάρου της Ρωσίας, Αλέξανδρου Α’. Γεννημένος στη Κέρκυρα από την Αδαμαντία και τον κόμη Αντώνιο-Μαρία Καποδίστρια ήρθε στην Ελλάδα για να αναλάβει τα χρέη του ως κυβερνήτης της Ελλάδος, που εκλέχτηκε από την εθνοσυνέλευση της Τροιζηνίας (άνοιξη 1827), τον Ιανουάριο του 1828.
Η διοίκηση του Καποδίστρια, όμως, είχε και πολλά αρνητικά. Επειδή ήταν οπαδός της «φωτισμένης δεσποτείας», δεν πίστευε στα φιλελεύθερα πολιτεύματα και γι’ αυτό κατέλυσε αμέσως την εθνοσυνέλευση της Τροιζηνίας που τον είχε εκλέξει ως κυβερνήτη και στη θέση της ίδρυσε γερουσία, τα μέλη της οποίας διόριζε ο ίδιος και η οποία ονομάστηκε «Πανελλήνιο». Έτσι δημιούργησε συγκεντρωτική εξουσία και κυβερνούσε αυταρχικά.
Ο Ιωάννης Καποδίστριας αγαπούσε την πατρίδα του, και προσπάθησε να την βοηθήσει όσο περισσότερο μπορούσε για να βγει από την δύσκολη θέση που βρισκόταν και να γίνει ένα ελεύθερο κράτος που να στηρίζεται στον δικό του κρατικό μηχανισμό, και στην αναπτυσσόμενη οικονομία του, για να μπορέσει να αναπτυχθεί και να μεγαλουργήσει.
Δούλεψε με ζήλο και θέρμη για να τα καταφέρει όσο καλύτερα μπορούσε. Με την δολοφονία του όμως ανακόπηκε το ανορθωτικό του έργο και η Ελλάδα έχασε έναν ικανό κυβερνήτη.
Δεν μπορώ να πω με σιγουριά αν ήταν «τύραννος» γιατί θεωρώ πως ό,τι έκανε το έκανε με γνώμονα την αγάπη του για την πατρίδα, τους Έλληνες και στην προσπάθειά του να βοηθήσει το λαό όσο μπορούσε να ξεφύγει από την φτώχεια και τη μιζέρια που ζούσε. Ήθελε ελεύθερους Έλληνες να δουλεύουν, να μορφώνονται, να παλεύουν για το δίκαιό τους, να παλεύουν για την ελευθερία τους και να μάχονται για το εθνικό καλό.
Δεν μπορώ να πω με σιγουριά αν ήταν ηγέτης δημοκρατικός, γιατί είχε συγκεντρώσει όλες τις εξουσίες στα χέρια του, ίσως γιατί φοβόταν τις αντιδράσεις των αντιπάλων του, φοβόταν ότι αν έδινε απόλυτη κυριαρχία στο λαό θα έχανε τη δύναμή του, θα έβρισκε πολλά εμπόδια και δεν θα μπορούσε να ολοκληρώσει το έργο του, το όραμά του για τη μεγάλη και ελεύθερη Ελλάδα που ήθελε και προσδοκούσε όλη του τη ζωή.
Ο Ιωάννης Καποδίστριας για τους ιστορικούς ήταν ένας «τύραννος» που ίδρυσε ένα ουσιαστικά αστυνομικό κράτος, αντιμετωπίζοντας τις αντιδράσεις αγανάκτησης με εξορίες, με παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας, με περιορισμό της ελευθερίας του τύπου. Ο Καποδίστριας γι’ αυτούς άφησε παρακαταθήκη ένα μεγάλο γραφειοκρατικό και υδροκέφαλο ελληνικό κράτος που μας ταλαιπωρεί μέχρι και σήμερα.
Εγώ βέβαια δεν είμαι ιστορικός, δεν έχω διαβάσει όλο το έργο του Καποδίστρια σε βάθος, αλλά από τα λίγα που διάβασα και με μια πολύ μικρή έρευνα που έκανα σε εγκυκλοπαίδειες και στο διαδίκτυο κατέληξα ότι ήταν και τα δύο γι’ αυτό συμφωνώ με όσα έγραψε ο Νίκος Καζαντζάκης. Ήταν και τα δύο μα απάνω απ’ όλα είχε την ανώτατη τούτη αρετή που τον εξαγιάζει: αγνότητα. Αγνότητα ασκητική, πύρινη « Τούτη την υψηλή αγέλαστη αρετή θέλησα να τονίσω στην τραγωδία μου, αναμερίζοντας όλες τις εφήμερες πολιτικές και κοινωνικές ιδεολογίες της εποχής μας. Είδα τον άνθρωπο που στέκεται ορθός, άοπλος μπροστά στο χάος και το κοιτάζει. Και δε γυρίζει πίσω. Το εναντίον αντρειεύει, ζητάει το αδύνατο. Ποιο αδύνατο; Να βάλει τάξη στο χάος». Και όταν κατάλαβε πια πως όσο θα ζούσε, θα’ ταν μοναχά το σύνθημα του εμφύλιου σπαραγμού, τότε τράβηξε σεμνά, αποφασιστικά, χωρίς μεγάλα λόγια, με κάποια μάλιστα ανυπομονησία προς το θάνατο. Όχι γιατί αγαπούσε το θάνατο παρά αγαπούσε την Ελλάδα […]. Μηνύματα ήρθαν απανωτά να τον αντικόψουν από το μοιραίο δρόμο, μα αυτός ήσυχος, ξέροντας καλά το για πού και το γιατί, τράβηξε το αιματωμένο εκείνο πρωί της 27 Σεπτεμβρίου 1831, κατά την εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα, στο Ανάπλι, και σήκωσε τα χέρια: "Είμαι έτοιμος!"».
Ο Ιωάννης Καποδίστριας ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδος γιατρός, διπλωμάτης και πολιτικός, ανήκε για πολύ καιρό στην υπηρεσία του τσάρου της Ρωσίας, Αλέξανδρου Α’. Γεννημένος στη Κέρκυρα από την Αδαμαντία και τον κόμη Αντώνιο-Μαρία Καποδίστρια ήρθε στην Ελλάδα για να αναλάβει τα χρέη του ως κυβερνήτης της Ελλάδος, που εκλέχτηκε από την εθνοσυνέλευση της Τροιζηνίας (άνοιξη 1827), τον Ιανουάριο του 1828.
Ο Καποδίστριας
βρήκε μια τραγική κατάσταση, μια χώρα κατερειπωμένη και το λαό
εξαθλιωμένο. Ληστές και πειρατές έλεγχαν μεγάλες περιοχές, ενώ ο αιγυπτιακός
στρατός βρισκόταν στην Ν.Δ Πελοπόννησο και ο τουρκικός στην Στερεά Ελλάδα.
Το πρώτο πρόβλημα που αντιμετώπισε ήταν το
οικονομικό, γιατί τα ταμεία του κράτους ήταν
άδεια. Έβαλε τις βάσεις για τη φορολογία και ίδρυσε την Εθνική Τράπεζα,
προσφέροντας την ατομική του περιουσία
ως ιδρυτικό κεφάλαιο. Επίσης πήρε μέτρα για την ανάπτυξη της γεωργίας, και
ίδρυσε γεωργική σχολή στην Τίρυνθα.
Οργάνωσε τον πρώτο τακτικό στρατό του
ελεύθερου κράτους (οχτώ τακτικά τάγματα από χίλιους άντρες το καθένα). Ίδρυσε
στην Αίγινα ανώτερη σχολή στην οποία δίδαξαν διάσημοι λόγιοι της εποχής. Ίδρυσε πολλά δημοτικά σχολεία και σχολή στην
Αίγινα για την εκπαίδευση δασκάλων.
Επίσης φρόντισε για τη διοικητική οργάνωση του
κράτους. Διαίρεσε την Πελοπόννησο σε εννιά διοικητικά τμήματα και τα νησιά του
Αιγαίου σε έξι και διόρισε έκτατους επιτρόπους για να τα κυβερνούν. Όρισε να
έχουν δικαίωμα ψήφου για εκλογή τοπικών αρχόντων όλοι οι άντρες που έχουν
συμπληρώσει το 25ο έτος της ηλικίας τους και δικαίωμα να εκλέγονται
όσοι έχουν συμπληρώσει το 35ο.
Η διοίκηση του Καποδίστρια, όμως, είχε και πολλά αρνητικά. Επειδή ήταν οπαδός της «φωτισμένης δεσποτείας», δεν πίστευε στα φιλελεύθερα πολιτεύματα και γι’ αυτό κατέλυσε αμέσως την εθνοσυνέλευση της Τροιζηνίας που τον είχε εκλέξει ως κυβερνήτη και στη θέση της ίδρυσε γερουσία, τα μέλη της οποίας διόριζε ο ίδιος και η οποία ονομάστηκε «Πανελλήνιο». Έτσι δημιούργησε συγκεντρωτική εξουσία και κυβερνούσε αυταρχικά.
Ο Ιωάννης Καποδίστριας αγαπούσε την πατρίδα του, και προσπάθησε να την βοηθήσει όσο περισσότερο μπορούσε για να βγει από την δύσκολη θέση που βρισκόταν και να γίνει ένα ελεύθερο κράτος που να στηρίζεται στον δικό του κρατικό μηχανισμό, και στην αναπτυσσόμενη οικονομία του, για να μπορέσει να αναπτυχθεί και να μεγαλουργήσει.
Δούλεψε με ζήλο και θέρμη για να τα καταφέρει όσο καλύτερα μπορούσε. Με την δολοφονία του όμως ανακόπηκε το ανορθωτικό του έργο και η Ελλάδα έχασε έναν ικανό κυβερνήτη.
Δεν μπορώ να πω με σιγουριά αν ήταν «τύραννος» γιατί θεωρώ πως ό,τι έκανε το έκανε με γνώμονα την αγάπη του για την πατρίδα, τους Έλληνες και στην προσπάθειά του να βοηθήσει το λαό όσο μπορούσε να ξεφύγει από την φτώχεια και τη μιζέρια που ζούσε. Ήθελε ελεύθερους Έλληνες να δουλεύουν, να μορφώνονται, να παλεύουν για το δίκαιό τους, να παλεύουν για την ελευθερία τους και να μάχονται για το εθνικό καλό.
Δεν μπορώ να πω με σιγουριά αν ήταν ηγέτης δημοκρατικός, γιατί είχε συγκεντρώσει όλες τις εξουσίες στα χέρια του, ίσως γιατί φοβόταν τις αντιδράσεις των αντιπάλων του, φοβόταν ότι αν έδινε απόλυτη κυριαρχία στο λαό θα έχανε τη δύναμή του, θα έβρισκε πολλά εμπόδια και δεν θα μπορούσε να ολοκληρώσει το έργο του, το όραμά του για τη μεγάλη και ελεύθερη Ελλάδα που ήθελε και προσδοκούσε όλη του τη ζωή.
Ο Ιωάννης Καποδίστριας για τους ιστορικούς ήταν ένας «τύραννος» που ίδρυσε ένα ουσιαστικά αστυνομικό κράτος, αντιμετωπίζοντας τις αντιδράσεις αγανάκτησης με εξορίες, με παραβίαση του απορρήτου της αλληλογραφίας, με περιορισμό της ελευθερίας του τύπου. Ο Καποδίστριας γι’ αυτούς άφησε παρακαταθήκη ένα μεγάλο γραφειοκρατικό και υδροκέφαλο ελληνικό κράτος που μας ταλαιπωρεί μέχρι και σήμερα.
Εγώ βέβαια δεν είμαι ιστορικός, δεν έχω διαβάσει όλο το έργο του Καποδίστρια σε βάθος, αλλά από τα λίγα που διάβασα και με μια πολύ μικρή έρευνα που έκανα σε εγκυκλοπαίδειες και στο διαδίκτυο κατέληξα ότι ήταν και τα δύο γι’ αυτό συμφωνώ με όσα έγραψε ο Νίκος Καζαντζάκης. Ήταν και τα δύο μα απάνω απ’ όλα είχε την ανώτατη τούτη αρετή που τον εξαγιάζει: αγνότητα. Αγνότητα ασκητική, πύρινη « Τούτη την υψηλή αγέλαστη αρετή θέλησα να τονίσω στην τραγωδία μου, αναμερίζοντας όλες τις εφήμερες πολιτικές και κοινωνικές ιδεολογίες της εποχής μας. Είδα τον άνθρωπο που στέκεται ορθός, άοπλος μπροστά στο χάος και το κοιτάζει. Και δε γυρίζει πίσω. Το εναντίον αντρειεύει, ζητάει το αδύνατο. Ποιο αδύνατο; Να βάλει τάξη στο χάος». Και όταν κατάλαβε πια πως όσο θα ζούσε, θα’ ταν μοναχά το σύνθημα του εμφύλιου σπαραγμού, τότε τράβηξε σεμνά, αποφασιστικά, χωρίς μεγάλα λόγια, με κάποια μάλιστα ανυπομονησία προς το θάνατο. Όχι γιατί αγαπούσε το θάνατο παρά αγαπούσε την Ελλάδα […]. Μηνύματα ήρθαν απανωτά να τον αντικόψουν από το μοιραίο δρόμο, μα αυτός ήσυχος, ξέροντας καλά το για πού και το γιατί, τράβηξε το αιματωμένο εκείνο πρωί της 27 Σεπτεμβρίου 1831, κατά την εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα, στο Ανάπλι, και σήκωσε τα χέρια: "Είμαι έτοιμος!"».
Πηγές:
- http://www.kazantzakispublications.org/en/preview-book.php?bookid=47 [Νίκος Καζαντζάκης τίτλος βιβλίου: θέατρο Τραγωδίες με διάφορα θέματα]
- http://www.blemilo.com/2011/02/blog-post_23.html
- Νέα εγκυκλοπαίδεια Τόμος 11 Ιωάννης Καποδίστριας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου